زینک اکساید اوژنول (ZOE) یکی از مواد پرکاربرد در دندانپزشکی است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در حوزه‌های مختلف درمانی و ترمیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب که از واکنش بین زینک اکساید و اوژنول ( Eugenol ) حاصل می‌شود، خواص ضدالتهابی، ضددرد و تسکین‌دهنده دارد و به عنوان ماده‌ای مؤثر در پرکردگی موقت، سمان دندانپزشکی و پانسمان‌های محافظ به کار می‌رود. در این مقاله، به بررسی کاربردهای زینک اکساید اوژنول در دندانپزشکی، مزایا و معایب آن پرداخته خواهد شد. برای خرید اوژنول دندانپزشکی اینجا کلیک کنید.
زینک اکساید اوژنول چیست؟
زینک اکساید اوژنول یک ماده دندانپزشکی است که از ترکیب زینک اکساید و اوژنول (روغن میخک) تشکیل شده است. این ماده به دلیل خواص ضدالتهابی، ضددرد و ضدمیکروبی خود در دندانپزشکی به عنوان ماده ترمیمی موقت، چسب لوتینگ (برای چسباندن روکش‌ها و بریج‌ها) و پوشش محافظ پالپ دندان استفاده می‌شود. اوژنول موجود در این ترکیب باعث کاهش درد و التهاب می‌شود، در حالی که زینک اکساید به استحکام و سازگاری زیستی آن کمک می‌کند. این ترکیب به‌ویژه در درمان‌های موقت و مواردی که نیاز به تسکین پالپ وجود دارد، بسیار مؤثر است. زینک اکسید اوژنول که با نام مختصر ZOE شناخته می‌شود درحالت‌های مختلف خمیری، پودری و مایع وجود دارد.
ترکیب و خواص زینک اکساید اوژنول
زینک اکساید اوژنول از ترکیب پودر زینک اکساید با مایع اوژنول (مشتق گرفته شده از روغن میخک) به دست می‌آید. این ماده دارای ویژگی‌های زیر است:
خاصیت ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد
خاصیت ضدباکتریایی
سازگاری زیستی با بافت‌های دندانی و لثه
قابلیت سخت شدن در دمای محیط
خاصیت عایق حرارتی و الکتریکی
کاربردهای زینک اکساید اوژنول در دندانپزشکی
پرکنندگی موقت دندان
از کاربردهای اصلی زینک اکساید اوژنول، پرکردگی موقت دندان‌ها پس از درمان‌های عصب‌کشی یا آماده‌سازی برای ترمیم‌های دائمی است. این ماده با خاصیت تسکین‌دهنده خود به کاهش درد و التهاب پالپ دندان کمک می‌کند و همچنین به عنوان یک عایق حرارتی برای محافظت از بافت دندان عمل می‌کند.
سمان دندانپزشکی
زینک اکساید اوژنول به عنوان سیمان دندانپزشکی برای چسباندن ترمیم‌های موقت و دائمی مانند روکش‌ها، بریج‌ها و اینله‌ها استفاده می‌شود. این ماده چسبندگی مناسبی دارد و به دلیل خاصیت ضدالتهابی، به کاهش حساسیت‌های پس از درمان کمک می‌کند. مانند سمان موقت زینک اکساید اوژنول نیک درمان
پانسمان و محافظ پالپ
در مواردی که پالپ دندان در معرض آسیب یا التهاب قرار دارد، از زینک اکساید اوژنول به عنوان پانسمان موقت یا پانسمان پریودنتال برای محافظت از پالپ و کاهش درد استفاده می‌شود. این ماده موجب آرامش پالپ و جلوگیری از تحریکات اضافی می‌شود.
استفاده در درمان‌های اندودانتیکس (عصب‌کشی)
در درمان‌های اندودانتیکس، زینک اکساید اوژنول به عنوان ماده پرکننده موقت کانال‌های ریشه و همچنین برای سیلر (مهر و موم کننده) در پرکردن دائمی کانال‌ها کاربرد دارد. خواص ضدباکتریایی آن به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها در کانال‌های ریشه کمک می‌کند.
به عنوان ماده قالبگیری
در برخی موارد، زینک اکساید اوژنول به عنوان مواد قالبگیری دندان برای ثبت دقیق شکل دندان‌ها و بافت‌های اطراف استفاده می‌شود. این ماده دقت بالایی در انتقال جزئیات دارد و به راحتی قابل استفاده است.
مزایا و معایب زینک اکساید اوژنول
مزایا
خاصیت ضدالتهابی و کاهش درد
خاصیت ضدباکتریایی و کمک به جلوگیری از عفونت
سازگاری زیستی بالا و عدم تحریک بافت‌های دهانی
چسبندگی مناسب به دندان و ترمیم‌های موقت
عایق حرارتی و الکتریکی مؤثر
معایب
کاهش استحکام مکانیکی در مقایسه با مواد ترمیمی دائمی
تداخل با برخی از مواد کامپوزیتی در ترمیم‌های دائمی
حساسیت در برخی از بیماران نسبت به اوژنول
سخت شدن نسبی در شرایط رطوبتی بالا
مقایسه زینک اکساید اوژنول با سایر مواد دندانپزشکی
در مقایسه با سایر مواد مانند گلاس آینومر و کامپوزیت‌ها، زینک اکساید اوژنول در دسته مواد موقت قرار می‌گیرد. گلاس آینومرها استحکام بیشتری دارند و قابلیت آزادسازی فلوراید را نیز دارند، اما فاقد خاصیت تسکین‌دهنده زینک اکساید اوژنول هستند. کامپوزیت‌ها نیز برای ترمیم‌های دائمی گزینه بهتری محسوب می‌شوند، اما هزینه بالاتری دارند و در برخی موارد حساسیت بیشتری ایجاد می‌کنند.
سخن پایانی
زینک اکساید اوژنول یکی از پرکاربردترین مواد دندانپزشکی است که به دلیل خواص ضدالتهابی، ضددرد و ضدباکتریایی خود در موارد مختلفی از جمله پرکردگی موقت، سمان دندانپزشکی، پانسمان پالپ و درمان‌های اندودانتیکس استفاده می‌شود. با وجود معایبی مانند استحکام مکانیکی پایین و امکان تداخل با مواد دیگر، این ماده همچنان یکی از گزینه‌های اصلی در درمان‌های دندانپزشکی به شمار می‌رود. دندانپزشکان باید بسته به نیاز هر بیمار و شرایط خاص درمانی، از این ماده به طور مناسب استفاده کنند تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.
